Οι ευεργετικές ιδιότητες της καλέντουλας

Η καλέντουλα είναι το λουλούδι του Οκτώβρη και οφείλει το όνομά της στη λατινική λέξη calendulae, που σημαίνει ημερολόγιο, καθότι ανθίζει στις αρχές των περισσότερων μηνών, από την άνοιξη έως τα πρώτα κρύα του χειμώνα. Είναι επίσης γνωστή και με τα ονόματα κατιφές, καλενδούλη, μοσκαρδίνι, αδράχτι της γριάς, πετεινόχορτο. Αυτό όμως που είναι πιο γνωστό είναι οι ευεργετικές ιδιότητες της καλέντουλας.

Περιγραφή
Ανήκει στην οικογένεια στην ίδια οικογένεια με τις μαργαρίτες και τα χρυσάνθεμα, στα Συνανθηρά. Είναι φυτό μονοετές ή διετές, ύψους 20-60 εκ., τα φύλλα της είναι χνουδωτά, στενόμακρα, σε μορφή σπάτουλας και τα λουλούδια της είναι μεγάλα με χρώματα που ποικίλουν από ανοιχτό κίτρινο έως βαθύ πορτοκαλί και μοιάζουν με άνθη μαργαρίτας. Τα μέρη που χρησιμοποιούνται είναι τα άνθη και τα πέταλα και όσο πιο ζωηρό είναι το χρώμα, τόσο μεγαλύτερη η περιεκτικότητά τους σε δραστικά συστατικά.

Εξάπλωση
Φύεται κυρίως στις χώρες της Μεσογείου, τη ∆υτική Ασία και την Αμερική. Παρά το ότι, κατά κανόνα, αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς σε περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια και σε εδάφη με αρκετή υγρασία, είναι χαρακτηριστική η προσαρμοστικότητά της σε δύσκολες συνθήκες, γι’ αυτό τη συναντάμε σχεδόν σε όλο τον κόσμο.

Υπάρχουν δύο ποικιλίες του φυτού, η Calendula officinalis (χρώματος κίτρινου) και η Calendula arvensis (χρώματος πορτοκαλί), η οποία έχει παρόμοιες θεραπευτικές ιδιότητες με την officinalis και είναι το άγριο φυτό που θα συναντήσουμε σε πολλά μέρη της Ελλάδος.

Ιστορικά στοιχεία
Η καλέντουλα συνδέεται στενά με τον Ινδικό και τον Αραβικό πολιτισμό. Οι Ινδοί το θεωρούσαν ιερό φυτό και στόλιζαν με αυτό τους βωμούς των ναών, τα ιερά, τα αγάλματα των θεών τους και τις νεκρικές πυρές. Για τους Ινδουιστές συμβολίζει τη ζωή, την αιωνιότητα και την υγεία και οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θεωρούσαν την καλέντουλα βότανο που ξανάδινε τη νεότητα.

Οι αρχαίοι Έλληνες στολίζονταν με γιρλάντες απο λουλούδια καλέντουλας στις γαμήλιες τελετές. Σε πολλές περιοχές υπήρχε πάντα το βοτάνι στο σπίτι, γιατί θεωρούσαν πως έφερνε καλοτυχία και ευημερία. Πίστευαν ακόμα ότι τα πέταλά του αντικατόπτριζαν τον ήλιο και γι’ αυτό είχαν προστατευτικές δυνάμεις.

Γιρλάντες απο το φυτό αυτό κρέμονταν στο χερούλι της πόρτας, για να προστατεύουν απο το κακό και ιδίως απο τη μόλυνση.
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα την χρησιμοποιούσαν σε ερωτικά φίλτρα και φυλακτά.
Ένα βοτανολόγιο του 12ου αιώνα συμβούλευε ότι και μόνο η θέα του λουλουδιού βελτίωνε την όραση, καθάριζε το μυαλό και δημιουργούσε ευχάριστη διάθεση.
Τον 16ο αιώνα, η καλέντουλα ήταν ένα συνηθισμένο φυτό του κήπου, που οι βοτανολόγοι θεωρούσαν ότι ανακουφίζει την καρδιά, καθαρίζει το μυαλό και ηρεμεί το πνεύμα.

Προλήψεις σχετικά με την καλέντουλα, συχνά προέρχονταν από το λαμπερό της χρώμα το οποίο έκανε τον κόσμο να πιστεύει πως μπορούσε να διώξει τις κακές σκέψεις απο το μυαλό.

∆ραστικές ουσίες

Καροτένια
Πρόδρομες ουσίες της αντιοξειδωτικής βιταμίνης Α.

Βιταμίνη C
Είναι αντιοξειδωτικός παράγοντας και βοηθά στην εξουδετέρωση των ελευθέρων ριζών που ευθύνονται για την καταστροφή των επιδερμικών κυττάρων έτσι προστατεύει από την πρόωρη γήρανση, συντελεί στην λεύκανση της επιδερμίδας και ενισχύει την ελαστικότητά της.

Πυρίτιο
Ανήκει στα μέταλλα και βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Επίσης συντελεί στην υγεία του δέρματος και συμμετέχει στην ανάπτυξη των μαλλιών, των νυχιών και των δοντιών.

Επίσης πηκτίνες, φλαβονοειδή, αιθέριο έλαιο, σαπωνίνες, τερπένια.

Ιδιότητες της καλέντουλας – ∆ράσεις
Η καλέντουλα αποτελεί ένα ισχυρό, επουλωτικό, λόγω της παρουσίας των πολυσακχαριτών, των φλαβονοειδών, των τριτερπενίων και των καροτενοειδών. Αυτές οι ουσίες δρουν στον μεταβολισμό των γλυκοπρωτεϊνών και των ινών κολλαγόνου. Ο συνδυασμός του πυριτίου και της προστατευτικής βλέννας που περιέχει, καθιστά την καλέντουλα ένα από τα πιο σημαντικά βότανα για την αντιμετώπιση δερματικών προβλημάτων, για την ίαση των οποίων ο οργανισμός πρέπει να αναπλάσει νέους ιστούς. Είναι βότανο με πολύτιμες θεραπευτικές, ενυδατικές, καλλυντικές, αντισηπτικές, αντιμυκητιακές, αντιφλεγμονώδεις και αντιγηραντικές ιδιότητες. Έτσι έχει ευεργετικές ιδιότητες κατά της ακμής και των ουλών.

Επιπλέον οι πηκτίνες που υπάρχουν στα φύλλα την καθιστούν ενυδατικό παράγοντα, τόσο για το δέρμα όσο και για τα μαλλιά.

Χρήσεις
Η χρήση του εκχυλίσματος της καλέντουλας είναι ευρύτατη στα καλλυντικά, καθώς διατηρεί τους κυτταρικούς χυμούς και δίνει ελαστικότητα στο δέρμα. Έτσι την συναντάμε σε αντιρρυτιδικά προϊόντα και σε προϊόντα κατά της ακμής. Επίσης οι ευεργετικές ιδιότητες της καλέντουλας αξιοποιούνται σε προϊόντα με αναγεννητική δράση για τους ιστούς, για τις ραγάδες, για το σώμα, τα μαλλιά, τα μάτια. Είναι χρήσιμη στην θεραπεία κιρσών για αυτό και περιέχεται σε προϊόντα για μασάζ και ενδύκνειται για καταπραϋντικό και δροσιστικό ποδόλουτρο.

Λόγω της ενυδατικής της δράσης, η καλέντουλα είναι ιδανική για προϊόντα που απευθύνονται σε ξηρά, ερεθισμένα ή ευαίσθητα δέρματα. Επιπλέον, συνίσταται να περιέχεται σε αντιηλιακά προϊόντα, σε after save, σε βάλσαμα και προϊόντα μπάνιου.